Nafas olish organlari kasalliklarida davolash mashqlarining maqsadi va vazifalari.
Nafas olish organlari kasalliklarida davolash mashqlarining maqsadi va vazifalari.Nafas olish organlari kasalliklari bevosita buzilishi bilan bog’liq. Natijada o`pkada tashqi havo bilan havo pufakchalari (alveololari orasida gazlar) almashinuvi sodir bo`ladi. bunday kasallik bilanog’rigan bemorlarda jismoniy mashqlar ta’sirida kompensator mexanizm amalga oshadi. Bizga ma’lumki, odamning tinchlik holatida o`pkaning 20-25%ini ishlatadi. Qolgan 75-80% esa organizm talabi asosida ishlatiladi. Davolash jismoniy mashqlarining asosiy vazifasi nafas olish va chiqarish o`rtasidagi muvozanatni tanlashda iborat. Nafas olish organlari kasalliklarida quyidagi davolash mashqlari qo`llaniladi:
- Umumiy nafas olish mashqlari – mashqlarni bajarishda tabiiy ritmik nafas olish mashqlari.
- Maxsus nafas olish gimnastikasi.
O`pka shamollaganda davolash mashqlari. O`pka shamollashida o`pkaning nafas olish funktsiyasi qon aylanish buziladi. Davolash mashqlari yotgan, stulda o`tirgan holatlarda bajariladi. Davolash mashqlarini ko`zga ko`rinarli yurak etishmovchiligi yuqori temperatura va kasallikni o`tkir holatlarida bajarish salbiy ta’sir ko`rsatadi. O`pka shamollashida davolash mashqlarini asosiy vazifasi:
- O`pkada shamollash natijasida hosil bo`lgan tuzilmalarni so`rish maqsadida qon va limfa aylanishini tezlashtirish.
- O`pkada gaz almashinuvini yaxshilash.
- O rganizmda to`qimalarda oksidlanish-qaytarilishi va modda almashinuvini yaxshilash.
- Organizmning nerv-psixologik tonusini oshirishdan iborat.
Bronxial astmada organizmda vaqti-vaqti bilan tutqanoqqa o`xshash nafas qismi vujudga keladi. Bu nafas olish organinigina kasalligi bo`lmay balkim butun organizm kasalligi hamdir. CHunki bu asosan tashqi va ichki qo`zg’atuvchilar ta’sirida kelib chiqadi. Bunda davolash mashqlarining asosiy vazifasi:
- Bronx qismini kamaytirishga moslashtirish.
- Nafas olish apparatini boshqarishga o`rgatish.
- Trofik protsesslarni aktivlashtirish.
- Nerv-psixik tonusni oshirish.
- Organizmni jismoniy yuklamalarga moslashtirish.
- Kompensator mexanizmlarni rivojlantirishdan iborat.
Nafas olish organlari kasalliklarida drenaj (tozalovchi) mashqlardan keng qo`llaniladi.
Nafas olish organlari kasalliklariga plevrit, o`pka shamollashi (zotiljam), o`pka emfizemasi, bronxit, bronxial astma, o`pka sili va boshqalar kiradi.
O`pka sili – sil mikrobakteriyalari qo`zg’atadigan yuqumli kasallik. Turli organ va to`qimalarda (asosan o`pkada) o`ziga xos yallig’lik o`zgarishlar (kichikkichik bo`rtiklar yoki ancha katta o`choqlar) hosil qilishi va turli ko`rinishda kechishi bilan ifodalanadi. O`pka sili bilan og’rigan bemorlarni ishtahasi yo`qoladi, yomon uxlaydi, harorati ko`tariladi, nahorda terlaydi va darmonsizlanadi. O`z vaqtida davolnmasa butun o`pkaga tarqaladi. Uning suyak, bo`g’im, limfa tugunlari, hiqildoq, buyrak, ichak va teri sillari kabi turlari uchraydi.
