Massajning umumiy texnikasi va metodikasi.
Massajning umumiy texnikasi va metodikasi.Massajning ko`pgina usullari bor, bulardan: silash, uqalash, ishqalash, qoqish, titratish asosiy usullar xisoblanadi. Bu usullar fiziologik ta`sirning u yoki bu xususiyatlari bilan farqlanib, massajdan kutilayotgan maqsadga qarab qo`llaniladi.
Silash. Oddiy usulda ikki kul orasiga olib,silash tafovut qilinadi. Oddiy usulda silashda qo`l panjasini sal tekkizib turib teri ustida silanadi. Bunda barmoq yoki bulmasa butun kaft bilan silayveriladi. Ikkala qo`l orasiga olib silashda massaj qilinayotgan soxaning katta-kichikligiga va shakliga karab ikkita barmoq yoki butun kaft bilan silab boriladi. Silash vaqtida ba`zida badan bosiladi, bu bosim chuquroqda yotgan to`qimalarga ta`sir ko`rsatadi. Taqasimon massaj deb ataladigan massaj ham silashga kiradi,massajning bu xillari zich fastsiya bilan qoplangan muskul gruppalari bor joylar (odamning orqasi, son, boldirning old yuzasi) massaj qilinadi. Massaj qilinadigan joy musht qilib qisilgan qo`l panjasining orqa yuzasi bilan silab boriladi.Musht qilingan panja asta –sekin yozila boradi.Odatda limfa va vena tomirlari bo`ylab silanadi. Massaj qilinadigan joylarda shish bo`lsa yoki qon dimlanib qolgan bo`lsa, umumiy silashni ustki qismlardan boshlash, keyin esa shikastlangan sohani silashga o`tish kerak. Silash venalarida qonning limfa va to`qimalararo suyuqlikning yurishiga yordam beradi. Massaj qilinadigan joy oxista va bir maromda bir necha marta, muolajaning o`rtasiga kelganda bir necha marta tez va shiddatliroq silanadi. Massajning xamma turlari silash bilan boshlanadi va silash bilan tugatiladi.
Ishqalash. YUza va qattiq ishqalash tafovut qilinadi. Yuza ishqkalash bir yoki bir necha barmoqning go`shti bilan bajariladi. Bosh barmoq tayanch bo`lib xizmat qiladi, biroq ba`zi xollarda ishqalash uchun xam shu barmoqdan foydalaniladi. Qorin va orqka kaft bilan ishqalanadi. Ikkinchi, uchinchi va to`rtinchi barmoqlar asosiy yoki o`rta falangalarning orqa yuzasi bir qo`l mushti bilan ishqalash usulidan foydalaniladi. Ko`pincha ikkala qo`l bilan ishqalaniladi. Ba`zi xollarda ikkala qo`l bir tomonga qarab yurgizilsa,boshqa xollarda qarama qarshi tomonga yurgiziladi.YUza ishqalashda ter iva chukurrokda etgan to`qimalarning massaj qilinadigan barmoqlar Bilan bosib aylantirib ishqalanadi .Ishqalayotgan ikkinchi kul barmoqlari Bilan silab turiladi.Ishqalashda patologik uchok atrofidagi to`qimalar soxasidan boshlab,asta-sekin uchokning uziga utiladi.Yuza ishqalash massaj qilinayotgan to`qimalarda qon aylanishni kuchaytiradi. Bu patologik o`zgarishlarning surilib ketishini tezlashtiradi. To`qimalarning xarakatchanligi oshirib, og’riqni kamaytiradi. Yuza ishqalash bilan birga gox ishqalab, gox silab turiladi. Qattiq ishqalashda o`ng qo`lning bosh barmog’i massaj qilinadigan joyni bosib turadi. Ko`rsatkich barmoq bilan o`rta barmoq esa sal-sal doirasimon yoki ellipssimon xarakatlar qilib asta sekin qattiqroq botirila boriladi ayni vaqtda teri ishqalayotgan barmoqlar bilan birga suriladi. Bitta barmoq bilan xam ishqalasa bo`ladi. To`qimalarga qattiqroq ta`sir ko`rsatish uchun musht qilingan qo`l panjasining orqa tomoni bilan massaj qilinadi. Limfa oqimining qarama qarshisiga qarab ishqalash va ikkinchi qo`l bilan silab borish mumkin. Qattiq ishqalaganda oxista xarakat qilinadi. Qattiq ishqalashdan maqsad bitishma chandiqlarni yumshatish va to`qimalarni muloyim qilishdir. Gemotomalar ekssudatlar yoki transsudatlarda ishqalash buyuriladi lekin bunday kassalikniing o`tkir davri butunlay o`tib ketgan bo`lishi shart aks xolda protsess yangidan qo`zishi mumkin.
Uqalash. Uqalashdan maqsad muskul to`qimasiga ta`sir ko`rsatishdir. Uqalash paytida massaj qilinayotgan odamning qo`li ishqalashdagigi qarshi o`laroq badanda sirg’anishdan tashqari teriga bosiladi va chuqurroqda yotgan to`qima qatlamlarini surib tortadi. Bir yoki ikkala qo`l panjasi ba`zi xollarda esa ikkita barmoq bilan uqalash mumkin. Ikkila qo`l bilan uqalaganda qo`l panjalari massaj qilinadigan joyga, bir-biriga qiyshiq burchak ostida quyiladi. Bunda bosh barmoqlar massaj qilinadigan muskullarni bir tomonida, qolganlari esa boshqa tomonida turish kerak. Ayni vaqtda massaj qilinayotgan to`qimalar oxista ko`tariladi, bosiladi va go`yo siqilgandek bo`ladi.
Qattiq siqilgan qo`l panjasini soat strelka yo`nalishining aksiga qarab oxista aylantirib, barcha muskul va muskullar gruppasi uqalanadi. Qo`l massaj qilinadigan bo`lsa (qo`l bezillab turganda, shishib ketganda) ishqalash turlaridan biri ag’darishdan ko`p foydalaniladi. Bu usul barmoqlarni yozgan xolda qo`l kaftlari bilan bajariladi, barmoqlarni qarama-qarshi tomonga yurgazib, to`qimalar go`yo ezgilanadi. Muskullar xarakatchanligini oshirish uchun ikkala qo`l bilan kundaligiga uqalash usulidan foydalaniladi. Bunda gavdaning massaj qilinadigan qismi massajistka nisbatan kundalang yo`nalishda turadi. Massajning umumiy texnikasi va metodikasi
Qoqish. Qoqish jimjaloqning yon tomoni qo`l panjasining yon tomoni, bukilgan barmoqlarning orqa tomoni, yumilgan xoldagi panja yoki ochilgan panja kafti bilan bir me`erda beriladigan zarbalardan iboratdir. Bu usullarning xar birida xam panja bilan kaft usti bo`g’inda erkin xarakat qilish, u massaj qilayotgan joy yuzasidan 100 sm.dan ortiq yuqoriga ko`tarmasligi kerak. Bir minutda beriladigan zarbalar soni 160-200 ta ular tezligi oshgan sari, kuchi kamayib boradi. Bo`g’imlardagi xarakat muloyim bo`lishi kerak. Zarbalar vaqtida massaj qiluvchining qo`li tik yoki sal qiya turishi mumkin. Keng xolda zarba ancha engil bo`ladi. Jimjaloqning tirsak tomoni bilan qoqiladi . Panja yumilib musht xolda tushishi kerak . Asosiy falanga panja o`zagi orqali tug’rilanib tirnoq falangi esa buqiladi. Barmoqlar yozilib ularning oralarini kerak jimjaloqning tirsak tomoni bilan qilinadigan massajga chertib qoqish deyiladi. Bunda massaj qiluvchining tirsak bug’imi to`g’ri burchak xosil qilib bukilgan bo`lishi kerak. Ikkala panja bilan beriladigan zarbalar bir-biridan 2-3 sm. uzoqlikdagi navbatma-navbat tushishi lozim.
Vibiratsiya. Vibiratsiya- teri osti to`qimalari tez xamda bir me`yorda titratish (silkitish) xarakatlari. Bu usul yordamida chukur joylashgan organ va to`qimalarga tasir etish mumkin. Vibiratsiya qo`l yoki maxsus apparat yordamida bajariladi. Qo`l vibiratsiyasida massaj qiluvchi bir barmoq yoki bir nechta barmoq uchlarining yumshoq qismini bosib, bilak kafti usti bug’imini yoki tirsak bug’imi yordamida qo`lni titratadi. Odatda, qo`l vibiratsiyasi nerv tarmoqlari va tarmoqchalari yo`nalishida bajariladi.
Badan qismlari kaft yordamida vabiratsiyasi foydalaniladi. Massajning umumiy texnikasi va metodikasi
