Turli yoshdagi jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchi shaxslarda TPN.
Turli yoshdagi jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchi shaxslarda TPN. Kattalarda yoshiga qarab quyidagi guruhlar ajratiladi:
Ayollarda balog’at yoshi – 34 gacha, o`rta yoshli – 35-54, qarilik 55-74, erkaklarda balog’at yoshi – 39 gacha, o`rta 40-59, qarilik 60-74, mo`ysafidlik ayollar va erkaklar uchun 75-89, uzoq umr ko`rganlar – 90 yosh va undan kattalar. Turli yoshdagi shaxslarning jismoniy tarbiya bilan shug’ullanishiga ruxsat etish – tibbiy nazoratning bosh vazifasidir.
Ayrim kasalliklarda jismoniy tarbiyani ommaviy turlari bilan shug’ullanish butunlay yoki vaqtincha man etiladi. Odamning yoshi qancha katta bo`lsa organizmni ichki va tashqi taassurotlarga moslashish qobiliyati kamayadi. Qarilik, qarilik kasalliklarini oldini olishda va keksalarni moslashish qobiliyatini bir meyorda ushlash va oshirishda jismoniy tarbiya va ommaviy sport turlarining ahamiyati kattadir.
Tibbiy ko`rikdan o`tkazilishida umumiy tibbiy tekshi-rishlar qatorida jismoniy tayyorgarlik darajasini aniqlash asosida harakat rejimi belgilanadi. Jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchilarni YuUS (tomir urish) tartibiga katta ahamiyat beriladi. Katta sport bilan shug’ullanuvchi sportchilarni maksimal yurak urishining soni 220 yoshini ayirish formula bo`yicha hisoblanadi. Masalan: sportchi 20 kirgan bo`lsa maksimal yurakning urish soni – 220-20=200 bo`ladi. Turli yoshdagi jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchi shaxslarda TPN.
Mashg’ulot ta`sirida YuUS maksimal darajasidan 60-80% tashkil qilsa, shundagina jismonan chiniqtirish vazifasini o`taydi. Shu bilan birga (220–yosh) x 0,85 formulasi ham ishlatishi mumkin. Ommaviy sport, jismoniy tarbiya va sog’lomlashtirish jismoniy tarbiyada 180 – yosh ajratish formulasi qo`llaniladi. Xoldak formulasi: 170 – yosh ajratish formulasi qo`llaniladi. Mashg’ulotlarning davomiyligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 70 – yosh ajratiladi. Har xil yoshdagi shug’ullanuvchilarni o`ziga xos, zarar keltirmaydigan yurak urush soni va mashg’ulotning davomiyligi ham aniqlanadi: Masalan 30 yoshga kirgan shug’ullanuvchining yurak urush soni 170-30=140 ga teng bo`ladi, 70-30=40 daqiqa (mashqni bajarish davomiyligi aniqlanadi). Bir daqiqada 140 yurak urish sonida 40 daqiqa davomida jismoniy mashg’ulotni o`z salomatligiga zarar keltirmasdan shug’ullanishi mumkin. Turli yoshdagi jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchi shaxslarda TPN.
Agar shug’ullanuvchi 60 yoshda bo`lsa: 170-60 110 yurak urush zarbida quyidagi formulalar bo`yicha 70-60=10 daqiqa davomida 110 YuUZda mashg’ulot bajarish mumkin.
Jismoniy tarbiya va sportni sog’lomlashtirish usulida, qo`llanilishi keng tarqalgan. Har bir yoshda salomatlikni saqlash va mustahkamlashda jismoniy tarbiya va sportni qo`llanishining ahamiyati oshib bormoqda.