Suvni tozalash va zararsizlantirish.
Suvni tozalash va zararsizlantirish. Suvni tozalashning birinchi bosqichi tinitish xisoblanadi – dag’al loyqalardan ozod qilinadi. U maxsus qurilmalarda baseynlarda suvni juda ham sekin o`tkazib tindiriladi. Osilmalarning cho`kish jarayonini tezlatish mayda zarrachalarni shu bilan bir qatorda suvning rangini yo`qotish maqsadida uni koagulyatsiya qilinadi. Buning uchun unga maxsus ximiyaviy cho`ktirma, koagulyant solinadi. Odatda koagulyant sifatida (gil tuproq) alyuminiy sulfat qo`llaniladi. U kal’tsiy va magniyning dikarbonat tuzlari bilan reaktsiyaga kirishib, laxta-laxta, ipir-ipir quyqalar shaklida alyuminiy gidroksidga aylanadi. Cho`kish vaqtida bu quyqalar o`zi bilan loyqa va mikroblarni o`zlashtrib tushadi. Suvga bo`lgan sutkalik extiyoj muxit temperaturasiga va jismoniy mexnat turiga bog’liq. Sutkada ichiladigan suv va oziq-ovqat orqali olinadigan suv miqdori organizmni ta’minlashi kerak. Bir sutkada ichiladigan suv ish xarakteriga va tashqi muxit ta’siriga qarab aniq miqdorga ega bo`lishi zarur. Xaddat tashqari suvni ko`p istemol qilish organizmni og’irlashtiradi. Ko`p terlashga sabab bo`ladi. Yurak ishini og’irlashtiradi. Chidamlilik va ish qobiliyatini pasaytiradi. Birdaniga ko`p suv ichish bir necha vaqt qon tomirlarni to`ldirib yuboradi va osmotik bosimni pasaytiradi.
Vodoprovod stantsiyalarida suvni zararsizlantirishning keng tarqalgan usuli xlorlash xisoblanadi. Shu maqsadda gazsimon xlor qo`llaniladi. Ular po`lat balonlarda saqlanadi. Xlorotor yordamida xlorlash amalga oshiriladi, u xlorning dozirovkasini ta’minlaydi va toza filtrlangan suv rezervuariga yoki bevosita vodoprovod tarmog’iga doimo xlor berib taqsimlab turadi.
Suvni zararsizlantirishda xlorlash usuli oddiy arzon va etarli darajasi ishonchli xisoblanadi. Shunga qaramasdan uning to`la-to`kis gigienik talablarini qondira oladi deb xisoblash mumkin emas. Xlor suvning tabiiy xolatini, mazasini, xidini buzadi; doimiy istemol qilish natijasida organizmga xavfli ta’sir qilishi extimoldan xoli emas. Xlorga chidamli bakteriyalar ham bor. Ularga xatto katta miqdordagi xlor ham ta’sir qilmaydi. Uy-dala sharoitlarida va turistlar lagerida suvni tozalash va zararsizlantirish uchun xuddi vodoprovod stantsiyasidagi suvlardan, lekin osonlashtirilgan xolda foydalaniladi.
Suvga bo`lgan sutkalik extiyoj muxit temperaturasiga va jismoniy mexnat turiga bog’liq. Sutkada ichiladigan suv va oziq-ovqat orqali olinadigan suv miqdori organizmni ta’minlashi kerak. Bir sutkada ichiladigan suv ish xarakteriga va tashqi muxit ta’siriga qarab aniq miqdorga ega bo`lishi zarur. Xaddat tashqari suvni ko`p istemol qilish organizmni og’irlashtiradi. Ko`p terlashga sabab bo`ladi. Yurak ishini og’irlashtiradi. Chidamlilik va ish qobiliyatini pasaytiradi. Birdaniga ko`p suv ichish bir necha vaqt qon tomirlarni to`ldirib yuboradi va osmotik bosimni pasaytiradi.
