Shifobaxsh jismoniy tarbiyasining o`ziga xos xususiyatlari yoki davolash usullari.
Shifobaxsh jismoniy tarbiyasining o`ziga xos xususiyatlari yoki davolash usullari. Shifobaxsh jismoniy tarbiya (ShJT) – bu jismoniy tarbiya vositalarini kasallikni davolash, oldini olish va bemorlarni reabilitatsiyasi maqsadida qo`llashdir.
1. ShJT tabiiy biologik davolash usulidir.
-bunda davolash jarayonida tabiiy bo`lgan harakatlar va tabiiy omillardan foydalaniladi;
-butun davolanish jarayonida bemorlar faol ishtirok etadilar;
2. ShJT patogenetik davolash usulidir.
Jismoniy tarbiya vositalari yordami bilan kasalliklarning patogeneziga ta`sir ko`rsatiladi. Masalan: bronxial astmada bronxlarning torayishi (spazmi) kuzatiladi. Beriladigan maxsus mashqlar yordamida bronxlarning torayishiga ta`sir etib, yo`qotiladi. Bunda o`pka ventilyatsiyasi oshiriladi, drenajlovchi nafas mashqlari yordamida turib qolgan sekretlar haydaladi; Shifobaxsh jismoniy tarbiyasining o`ziga xos xususiyatlari yoki davolash usullari.
3.ShJT nospetsifik davolash usulidir.
Davolash maqsadida beriladigan mashqlar spetsifik ta`sir qilish bilan bir vaqtda, organizmning umumiy reaktivligi,modda almashinuv jarayonlari, organlarning qon bilan ta`minlanishlarini kuchaytiradi;
4.ShJT funktsional davolash usulidir.
Patologik jarayonning rivojlanishi hisobiga organ va sistemalarning funktsional holatlarida buzilishlar kuzatiladi. ShJT vositalari bilan buzilgan funktsional holatlar yaxshilanadi va tiklanadi. Masalan: jarohat vaqtida singan suyak-larga gips qo`yiladi, bunda yaqin bo`lgan ikki bo`sh bo`g’im fiksatsiyalanadi. Natijada uzoq vaqtga qo`yilgan gips bo`g’imlardagi harakatlarni chegaralaydi, ularning qon bilan ta`minlanishi buziladi va mushaklar atrofiyaga uchraydi. Bemorlarga beriladigan jismoniy tarbiya vositalari bu holatlarni kamaytirishga, yo`qotishga va funktsiyasini yaxshilashga va qisqa vaqt davomida tiklashga qaratiladi. Shifobaxsh gimnastika muolajasi gips qo`yilgan birinchi kundan boshlab ochiq joylarga, bo`sh bo`g’imlarga beriladi. Gips olinganidan so`ng har xil mashqlar beriladi (tuzatuvchi, mexanoterapiya, muvozanatga, koordinatsiyaga va h.z) va ular yordamida buzilgan funktsiyalar yaxshilanadi va tiklanadi.
Tayanch-harakat apparatining shikastlanishi va kasallanishi haddan tashqari charchash va gipoksiya tufayli kelib chiqqan kasalliklarda kislorod bilan davolash usuli keng qo`llaniladi. Kislorod teri osti, bo`g’im atrofiga va bo`shliqlariga bevosita kiritiladi. Kislorod hujayralarni shikastlamaydi, qon ayla-nishini yaxshilaydi, qayta tiklanish jarayonlarini kuchaytiradi, qontalashlarni samarali ravishda tarqalishini ta`minlaydi, to`qimalarda modda almashinuv jarayonlarini yaxshilashga ta`sir ko`rsatadi. Burun bo`shlig’iga kirgan kislorod, burunning ichki pardasini qurishi, tanachalarni paydo bo`lishi va burun tog’ayini o`zgarishidan saqlaydi. Shifobaxsh jismoniy tarbiyasining o`ziga xos xususiyatlari yoki davolash usullari.
