O`qish jarayonida bolalarni sog’lomlashtirish masalalari bo`yicha xotiranomalarni tuzish.
O`qish jarayonida bolalarni sog’lomlashtirish masalalari bo`yicha xotiranomalarni tuzish. Birinchi sinfdan boshlab bolalarni sog’lom, jismonan tetik o`sishi uchun maktab tibbiyot xodimi tomonidan pedagoklar va ota-onalar bilan kelishgan hamda har tomonlama mukammal reja ishlab chiqiladi. Bu reja bo`yicha har bir sinfda, yani 1 sinfdan 11 sinfgacha o`quvchilar bilan qanday tibbiy gigienik tadbirlar o`tkazilishi, har yili maktab bo`yicha chuqur tibbiy ko`ruv o`tkazish (dispanserizatsiya) va unda bolalarni salomatlik darajasini aniqlash, aniqlangan kasallik alomatlarini belgilab, unday o`quvchilarni alohida ro`yhatga olib ular uchun alohida kartalar ochilishi va salomatligini doimo nazorat qilib turishi ko`zda tutiladi. Bolalarni sog’lomlashtirish, tibbiy-gigienik tarbiyani qanday olib borilayotganligini alohida daftarda xotiranoma sifatida qayd qilib boriladi. Asosan bolani sog’lom o`sishida tibbiy-gigienik tarbiyaga katta e’tibor beriladi va sog’lom turmush tarzi bilan yashashga, gigienik talablarga amal qilishiga o`rgatiladi.
Bunda asosan quyidagi holatlarga katta etibor beriladi
- Bolani unumli mehnat qilishi, charchab qolmasligi, dars jadvallarini gigienik talab darajasida tuzish;
- Bolani faol dam olishini tashkil qilish yani qiyin darslardan keyin engil (jismoniy tarbiya, ashula darslarini) qo`yish, bolalarni ochiq havoda ko`proq bo`lishi;
- Bolani to`g’ri (ratsional) ovqatlanishi;
- Badantarbiya va sport bilan shug’ullanishi;
- Organizmni doimo chiniqtirib borish;
- Shahsiy va psixogigiena qoidalariga rioya qilish;
- Yomon odatlardan o`zini tiyish (so`kish, urishish, tamaki chekish, spirtli ichimliklar ichish);
- Har yili bir marta tibbiy dispenser ko`rigidan o`tish;
- Partada to`g’ri-g’oz holatida o`tirish (bukilib o`tirish-bukrilikni keltirib chiqarishini tushuntirish);
- Kitob o`qiganda yorug’likni chap tomondan tushishi, kitob bilan o`quvchi ko`z oralig’i 20 sm bo`lishligini o`rgatish; Bunga amal qilinmasa ko`rish qobiliyatini buzilishini tushuntirib boriladi.
- Televizorni bolalarga juda uzoq vaqt ko`rish zararliligini tushuntirish;
Kichik maktab yoshidagi (7-11 yashar) bolalarda ko`pgina sistema va organlar mukammallashib boradi, bekami-ko`st rivojlanadi.
Kichik maktab yoshidagi bolalar patalogiyasida o`tkir energiyalar hamon katta ahamiyatga ega bo`ladi, lekin ular endi bir muncha kamroq kuzatiladi. Bu yoshdagi bolalarda revmatizm ancha ko`proq uchraydi. Sil barvaqt boshlangan yoki surunkali davom etadigan intoksikatsiya ko`rinishida o`tishi mumkin.
Katta maktab yoshi (12-18 yashar bolalar) endokrin aparatining hiyla qayta tuzilishi, jismoniy bezlar, qalqonsimon bez, gipofiz bezlarning funktsiyasi kuchayishi bilan xarakterlanadi. Bunda jinsiy balog’atga etish kuzatiladi. Bu davrda bola bo`yini o`sishi tezlashadi va uning intelektual qiyofasi o`zini namoyon qila boshlaydi. Bu davrda uchraydigan kasalliklar kattalarnikiga o`xshab qoladi.
Sil kasali qo`zib turishi va zo`rayishi mumkin. Zotiljam kasali lobar va segmentar zotiljam ko`rinishda o`tadi. Balog’atga etish davrida bolalarda yurakqon tomir sistemasida funktsional o`zgarishlar yuz berib, fel atvori o`zgarib qoladi, hatti xarakatlari dag’allashib, har xil nevrozlar paydo bo`lib turadi.
Shuning uchun sog’lom rivojlanish uchun eng qulay sharoitlar yaratish va shu bilan bir vaqtda meyorini bilib o`tkaziladigan sport mashg’ulotlari yordamida organizmni mustahkamlab borish yo`li bilan patalogik holatlar ro`y berishni oldini olish va o`smirlarning har tomonlama uyg’un rivojlanib borishining to`la-tokis ta’minlab berish mumkin 15 yoshgacha bo`lgan bolalarga bolalar poliklinikalari xizmat qiladi, 15 yoshdan oshgach bolalarga esa kattalarga mo`ljallangan poliklinikalarning o`smirlar kabinetlari xizmat qiladi, shu bilan bir vaqtda maktab tibbiyot hamshirasi va vrachi 7 yoshdan to 17-18 yoshgacha bo`lgan bolalar va o`smirlarga xizmat qiladi. O`qish jarayonida bolalarni sog’lomlashtirish masalalari bo`yicha xotiranomalarni tuzish.
