Nafas olish organlari kasalliklarining ta`rifi.
Nafas olish organlari kasalliklarining ta`rifi.Nafas olish organlari kasalliklariga plevrit, o`pka shamollashi (zotiljam), o`pka emfizemasi, bronxit, bronxial astma, o`pka sili va boshqalar kiradi.
Plevrit – plevraning yallig’lanishi bo`lib, o`pka sili, zotiljam, revmatizm kabi kasalliklar oqibatida yuzaga keladi; plevra bo`shlig’ida suyuqlik to`planmaydigan quruq plevrit va suyuqlik to`planadigan (ekssudatli) plevritlar farq qiladi. Belgilari: bemor nafas olganda ko`krak qafasi sanchib og’riydi, yo`taladi, harorati ko`tariladi, nafasi qisiladi.
Zotiljam, o`pka shamollash (pnevmoniya) – o`pka yallig’lanishi. Uni turlituman bakteriyalar va viruslar qo`zg’atadi. Kasallikni kechishiga qarab o`tkir va surunkali, joyiga qarab chegaralangan sohalardagi yoki krupoz zotiljam (o`pkaning butun bir bo`lagi zararlanadi) va uchoqli yoki bronxopnevmoniya farq qilinadi. O`tkir zotiljamda et uvishib isitma ko`tariladi, nafas olgan va yo`talganda ko`krak qafasi og’riydi (ko`proq krupoz zotiljamda). Uchoqli zotiljamda yo`tal tutib, bemor shilliq, yiring aralash balg’am tashlaydi, harorat 38-400 bo`ladi.
O`pka emfizemasi – o`pkada ortiqcha havo yig’ilishi bilan o`tadigan kasallik. O`pkaning kengayishi va harakatining cheklanishi, nafas va qon aylanish faoliyatini buzilishi bilan kechadi. Surunkali bronxitga, bronxial astma va boshqalar sabab bo`ladi. Bemorni nafasi qisadi, yo`taladi va tsianoz (qon kislorodga to`yinmasligi natijasida teri va shilliq pardani ko`karishi) ro`y beradi.
Bronxit – bronxlarni yallig’lanishi. Bronxit mustaqil kasallanish va turli kasalliklarning ikkilamchi belgisi sifatida uchraydi. Gemmoragik bronxit bronxlar shiliq qavatiga qon quyilishi va eritrotsitlar sonining oshishi bilan ifodalanadi. Yiringli bronxit uzoq davom etuvchi balg’am ajralishi bilan kechadi. O`tkir bronxit bronxlarning mikrob yoki zaharli moddalar ta’sirida o`tkir yallig’lanishidan paydo bo`ladi. surunkali bronxit o`tkir bronxitni doimiy takrorlanib turishidan iborat.
Bronxial astma – bronxlar qisqaruvchanligining buzilishi natijasida nafas qisishi va bo`g’ilishi bilan o`tadigan allergik kasallik. YUqumli allergenlar qo`zg’atadigan yuqumli allergik bronxial astma, yuqumsiz allergenlar keltirib chiqaradigan bronxial astma va ishlab chiqarishda kelib chiqaradigan kasbiy bronxial astmalar farq qilinadi.
O`pka sili – sil mikrobakteriyalari qo`zg’atadigan yuqumli kasallik. Turli organ va to`qimalarda (asosan o`pkada) o`ziga xos yallig’lik o`zgarishlar (kichikkichik bo`rtiklar yoki ancha katta o`choqlar) hosil qilishi va turli ko`rinishda kechishi bilan ifodalanadi. O`pka sili bilan og’rigan bemorlarni ishtahasi yo`qoladi, yomon uxlaydi, harorati ko`tariladi, nahorda terlaydi va darmonsizlanadi. O`z vaqtida davolnmasa butun o`pkaga tarqaladi. Uning suyak, bo`g’im, limfa tugunlari, hiqildoq, buyrak, ichak va teri sillari kabi turlari uchraydi.
