Jarohatlanishning uslubiy sabablari. Tibbiy nazorat qoidalariga rioya qilmaslik va uning kamchiliklari.
Jarohatlanishning uslubiy sabablari. Tibbiy nazorat qoidalariga rioya qilmaslik va uning kamchiliklari. O`quv-mashq mashg’ulotlarini o`tkazishning noto`g’ri uslubiyati tufayli kelib chiqqan jarohatlar tahlili ularning quyidagi sabablarini aniqladi:
- sportchilar guruhini noto`g’ri tuzish, ya`ni aynan bir guruhda turli jismoniy va texnik tayyorgarlikka ega shaxslarning bo`lishi, mashg’ulotlar rejasini esa bir xil tarkibdan kelib chiqqan holda tuzilishi;
- mashq qilish jarayonini noto`g’ri tuzish. bu harakatlarnish ko`nikmalarini o`rganishda izchillik tamoyilini va sportchida individual yondashuvni yo`qligida o`z aksini topadi;
- mashg’ulot yoki musobaqadan oldin chigilyozar mashqlarni etarlicha bajarilmasligi yoki umuman bo`lmasligi yoki xaddan ziyod jadal fursatda bajarilishi. bu esa jarohatlanishga sabab bo`lishi mumkin.
Bundan tashqari, sportda jarohatlanishni o`sishiga jismoniy yuklamalar hajmi va jadalligini oshishi; mashqlar va usullar bajarilishini yanada murakkablashib borishi kabi omillar ham sabab bo`ladi. Mazkur omillar orasida mashq qilish yuklamalari hajmini keskin ortishi ko`proq ahamiyatli hisoblanadi. bu jarohatlarni yarmiga sabab bo`ladi.
Jismoniy yuklamalar jadalligi keskin ortganda, jarohatlanish ko`rsatkichlari 7,1 % (ko`pkurash guruhida)dan 32,9 % (tsiklik sport turlarida)gacha o`sib boradi. elementlar murakkabligini keskin ortishi esa jarohatlanishni 7,1 % (ko`pkurash guruhida)dan 29,0 % (murakkab koordinatsion sport turlarida)gacha ko`payishiga olib keladi. Texnik sport turlari guruhi bundan mustasnodir. Unda yuqorida ko`rsatilgan mashq qilish tartibidagi o`zgarishlar ta`siri yaqqol namoyon bo`lmaydi.
Shu tariqa, sportchilarni tayyorlashda jarohatlanishni asosiy sabab omillardan biri – noto`g’ri rejalashtirish va izchillik tamoyili (jismoniy yuklamalar hajmi va jadalligini oshirish)ni buzilishi hisoblanadi. Jarohatlanishning uslubiy sabablari. Tibbiy nazorat qoidalariga rioya qilmaslik va uning kamchiliklari.
Tibbiy nazorat qoidalariga rioya qilmaslik va uning kamchiliklari
Ko`pgina jrohatlar (7,8 %) belgilangan tibbiy nazorat qoidalarini buzilishi natijasida kelib chiqadi, ya`ni:
- sportchilarni avval shifokor ko`rigidan o`tkazmasdan, mashq qilishga ruxsat berish;
- sportchilarni jinsi, yoshi va jismoniy tayyorgarligini hisobga olmasdan, guruhlarga noto`g’ri taqsimlash;
- uzoq tanaffusdan, masalan, o`tkazilgan kasallik, jarohatdan so`ng vaqtidan oldin mashq mashg’ulotlarini o`tkazish, ayrim hollarda, mashg’ulotlarni boshlash muddatini shifokor emas, balki murabbiy belgilaydi. bu esa umuman noto`g’ridir.
Shifokor nazoratini yo`qligi, unga rioya qilmaslik yoki tibbiy nazoratdagi kamchiliklar sabab bo`luvchi jarohatlanishni oldini olish uchun quyidagilarga rioya qilish zarur:
- mashq qilishdan avval albatta shifokor nazoratidan o`tish. ko`rik vaqtida davolash-profilaktika muassasalari va sport jamiyatlari shifokorlari tekshirilayotgan sportchilarni jismoniy holatini aniqlab, tanlangan sport turi bilan shug’ullanish borasida tavsiyalar berishlari kerak;
- mashq qilish mashg’ulotlari rejasiga (ayniqsa, salomatligida qandaydir nuqsonlar aniqlanganda) tegishli tuzatishlar kiritish uchun sportchilarni qayta (yilda kamida 1 marta) tibbiy ko`rikdan o`tkazish. birlamchi ko`rikdan so`ng shifokor tomonidan berilgan tavsiyalarni bajarilishini nazorat qilish;
- murabbiylar, pedagoglar va sportchilar tomonidan tibbiy nazorat qoidalariga qat`iyan rioya qilish. o`tkazilgan kasallik yoki jarohatdan so`ng mashg’ulotlarni erta boshlash tufayli jarohatlanish kelib chiqishini oldini olish maqsadida koordinatsion ko`nikmalarni yo`qotish bilan bog’liq holda yangi jarohat yuzaga kelmasligi uchun sport yuklamasini asta – sekin oshirib borishni nazorat qilish lozim;
- kam tayyorlangan sportchilarni (ayniqsa, sport mavsumi boshlanganida) maksimal zo`riqishni talab etuvchi musobaqalarda ishtirok etishiga ruxsat bermaslik. Jarohatlanishning uslubiy sabablari. Tibbiy nazorat qoidalariga rioya qilmaslik va uning kamchiliklari.
